Υποθέμα 1: Πλαστική Ευρώπη;

Ας ξεκινήσουμε με τα δεδομένα που βασίζονται σε έρευνα (hard data). Η μέση παγκόσμια κατανάλωση πλαστικού είναι 45 κιλά ανά άτομο ετησίως, με τη Δυτική Ευρώπη να αντιπροσωπεύει 136 κιλά ανά άτομο ετησίως (Plastics Insight, 2016). Το 2020 παρήχθησαν 367 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών παγκοσμίως, εκ των οποίων 55 εκατομμύρια τόνοι παρήχθησαν στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας το 15% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών (Material Economics, 2021). Η δυναμική της παραγωγής πλαστικών στην ήπειρό μας αρχίζει να επιβραδύνεται. Το 2017, η Ευρώπη παρήγαγε 64,4 εκατομμύρια τόνους, 9,5 εκατομμύρια τόνους λιγότερους από ό,τι το 2020. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η δυναμική της ανάπτυξης σταμάτησε επίσης προσωρινά το 2020. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους.

Λόγω των αρνητικών επιπτώσεών του στο περιβάλλον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στα τέλη Μαρτίου 2019 οδηγία για την απαγόρευση της πώλησης προϊόντων μίας χρήσης από πλαστικό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eυρωπαϊκή Επιτροπή, πηγή). Μέσω της οδηγίας της ΕΕ για τα πλαστικά μίας χρήσης, η παραγωγή και η χρήση πλαστικών προϊόντων όπως τα δοχεία τροφίμων, τα ποτήρια ποτών, τα πλαστικά μαχαιροπήρουνα, τα πιάτα, τα καλαμάκια, τα υγρά μαντηλάκια, οι σερβιέτες και τα προϊόντα καπνού με φίλτρο, μεταξύ άλλων, θα περιοριστούν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να αντικατασταθούν από βιοδιασπώμενες εναλλακτικές λύσεις. Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά είναι πλαστικά με καινοτόμες μοριακές δομές που μπορούν να αποσυντίθενται από βακτήρια στο τέλος της ζωής τους υπό ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Δεν είναι όλα τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης βιοδιασπώμενα, ενώ ορισμένα πλαστικά που παράγονται από ορυκτά καύσιμα είναι στην πραγματικότητα (πηγή).  Επιπλέον, αρχής γενομένης από το 2025, τα πλαστικά καπάκια και καπάκια θα επιτρέπονται στην αγορά μόνο εάν είναι μόνιμα στερεωμένα σε φιάλες και δοχεία. Από το 2025, όλα τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να αποτελούνται τουλάχιστον κατά 25% από ανακυκλωμένα υλικά και κατά 30% από το 2030 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2021, πηγή).

πηγή

Η απαγόρευση της υγειονομικής ταφής των πλαστικών αποτελεί μείζονα πρόκληση για ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, ιδίως για εκείνα με σημαντικές καθυστερήσεις και προβλήματα στην εφαρμογή των οδηγιών της ΕΕ για τα απόβλητα και όπου η κύρια μέθοδος διάθεσης αποβλήτων είναι η υγειονομική ταφή, όπως η Ισπανία (23.079.929 m³ υγειονομικής ταφής αποβλήτων), η Γαλλία (17.811.966 m³ υγειονομικής ταφής αποβλήτων), η Ιταλία (16.304.852 m³ υγειονομικής ταφής αποβλήτων) και η Πολωνία (10.034.746 m³ υγειονομικής ταφής αποβλήτων) (πηγή). Οι σημαντικότερες εκδηλώσεις στο πλαίσιο της συζήτησης για την κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ευρώπη είναι τα συνέδρια IdentiPlast, τα οποία αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος της PlasticsEurope. (πηγή).

Στόχος τους είναι να αυξήσουν την επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών αποβλήτων και να οδηγήσουν στην μείωση της αποθήκευσής τους σε χώρους υγειονομικής ταφής. Διοργανώνονται από το 1997, αρχικά στις Βρυξέλλες, και από το 2010 διοργανώνονται και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το θέμα του συνεδρίου IdentiPlast στη Βιέννη, “Τα πλαστικά απόβλητα σε μια οικονομία κλειστού κυκλώματος”, ήταν η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ ευρωπαϊκών και μη ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Τουρκίας, για τη βελτίωση και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων, ιδίως σε χώρες με αναποτελεσματική διαχείριση αποβλήτων (πηγή).