Κύριο θέμα

Τα τελευταία 70 χρόνια, η εξάρτησή μας από το πλαστικό έχει αυξηθεί εξαιρετικά και έχει φτάσει σε μη βιώσιμα επίπεδα. Ωστόσο, παρά τις βλαβερές και αρνητικές αναγνωρισμένες επιπτώσεις που σχετίζονται με την υπερβολική χρήση του πλαστικού, η παραγωγή και η κατανάλωσή του συνεχίζει να αυξάνεται, παρόλο που το πλαστικό δεν έχει ακόμη διατεθεί και ανακυκλωθεί σωστά. Η ποσότητα της πλαστικής ρύπανσης έχει φτάσει τις τελευταίες δεκαετίες πάνω από 400 εκατομμύρια τόνους, και αυτό είναι απαράδεκτο, τόσο για την ανθρώπινη υγεία, αλλά πιο συγκεκριμένα για τη χλωρίδα και την πανίδα. Το πλαστικό μολύνει τους βιότοπους, το φυσικό περιβάλλον, μειώνει την ικανότητα των οικοσυστημάτων να προσαρμόζονται στις κλιματικές αλλαγές και επηρεάζει την παραγωγή τροφίμων και την ευημερία των ανθρώπων.

Σχήμα 1 – Πηγή: theroundup.org – Plastic Statistics (2022).

Η πλαστική ρύπανση είναι ένας όρος που αναφέρεται σε όλα εκείνα τα απορρίμματα που δεν καταλήγουν στους κάδους απορριμμάτων ή στις κατάλληλες χωματερές, αλλά καταλήγουν στο περιβάλλον. Τα πλαστικά απόβλητα περιλαμβάνουν μπουκάλια, δοχεία, σακούλες, κουτιά, περιτυλίγματα και όλα τα άλλα αντικείμενα που μεταφέρονται σε ποτάμια, ωκεανούς, δάση ή πάρκα. Η πλαστική ρύπανση είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων ενεργειών, αλλά οι άνθρωποι αδυνατούν να κατανοήσουν πλήρως τον βαθμό στον οποίο το πλαστικό βλάπτει και καταστρέφει τη χλωρίδα και την πανίδα γύρω μας. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο περισσότεροι από 12 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικού εισέρχονται στα φυσικά μας οικοσυστήματα, αλλά αυτό είναι μια απλή προσέγγιση, καθώς είναι αδύνατο να καθοριστεί η ακριβής ποσότητα, ειδικά αν πρέπει να λάβουμε υπόψη και τα μικροπλαστικά.

Σχήμα 2 – Πηγή: Encyclopædia Britannica.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το πλαστικό δεν αποσυντίθεται όπως άλλα υλικά, δεν βιοδιασπάται, αλλά διασπάται πρώτα σε πολλά μικροσκοπικά κομμάτια μήκους 5 χιλιοστών που ονομάζονται μικροπλαστικά και στη συνέχεια αυτά με τη σειρά τους διασπώνται σε νανοσωματίδια που έχουν μέγεθος μικρότερο από 0,1 μικρόμετρο. Η διαδικασία αποικοδόμησης είναι εξαιρετικά μακροχρόνια και χρονοβόρα, μπορεί να διαρκέσει έως και 1000 χρόνια. Ως εκ τούτου, από τη στιγμή που το πλαστικό εισέρχεται στα οικοσυστήματά μας, γίνεται μια επικίνδυνη απειλή και πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, ειδικά αν δεν λάβουμε υπόψη μας την απίστευτη ποικιλία της άγριας ζωής που ζει γύρω μας και την οποία επηρεάζουμε και βλάπτουμε άμεσα, καθώς και τα ενδιαιτήματα που διαταράσσονται.

Σχήμα 3 – πηγή: theseacleaners.org – Microplastics in human blood and lungs: an urgent case for scientific research.

Σχήμα 4 – πηγή: pureh2o.co.uk – Microplastics update: health impacts and warnings over food and water.