Część 2: Przyszłość etykietowania ekologicznego

Znaczenie roli etykietowania produktów w tych politykach publicznych, które mają na celu poprawę bezpieczeństwa, efektywności środowiskowej i jakości produktów konsumenckich, stopniowo wzrasta od końca lat 70. ubiegłego wieku (Iraldo i in., 2020). Przekazanie klientowi odpowiednich informacji umożliwia podjęcie najlepszej decyzji zakupowej. Początek lat 80. XX wieku charakteryzował się coraz częstszym pojawianiem się etykiet marek i innych logo, które są wykorzystywane do podkreślenia domniemanej jakości środowiskowej produktu. Rozprzestrzenianie się prywatnych „zielonych etykiet” doprowadziło decydentów politycznych do zrozumienia potencjału takich etykiet w realizacji celów zbiorowego interesu oraz potrzeby nadania porządku i zasad środowisku etykietowania ekologicznego (Iraldo i in., 2020). Dzięki temu stałemu wzrostowi wiele krajów zaczęło planować własne krajowe programy[1]  etykietowania ekologicznego, aby odpowiedzieć na potrzebę przejrzystości ze strony konsumentów i skierować ich na właściwą ścieżkę zrównoważonego recyklingu tworzyw sztucznych.

Te programy etykietowania ekologicznego (zaczynając od starszych, na przykład: Blauer Engel, Nordic Swan, EU Ecolabel do nowszych programów etykietowania ekologicznego przyjętych w gospodarkach wschodzących, takich jak Green Product Certification India) mają na celu zapewnienie wszystkim wiarygodnych informacji i zostały zaprojektowane w celu zachęcenia firm do poprawy swoich produktów z punktu widzenia ochrony środowiska (zwłaszcza poprzez innowacje technologiczne). W ramach wszystkich programów etykietowania ekologicznego produkty spełniające określone kryteria środowiskowe mogą otrzymać etykietę wskazującą na ich lepszą efektywność środowiskową (Iraldo i in., 2020).  Pomimo wysiłków rządów i innych podmiotów, etykietowanie ekologiczne napotkało wiele wyzwań i trudności w zapewnieniu i osiągnięciu tak bardzo pożądanej równowagi środowiskowej. Wśród głównych możliwości etykietowania ekologicznego, które są kwestionowane, jest to, czy mogą one rzeczywiście zmienić wzorce konsumpcji i produkcji. Czy etykietowanie ekologiczne jest obecnie wykorzystywane przez firmy, które je uzyskały, jako narzędzie pomagające poprawić ich wyniki w zakresie ochrony środowiska? Czy firmy te skutecznie wykorzystują etykietowanie ekologiczne jako narzędzie marketingowe? (Iraldo i in., 2020).

Konkurencyjne i ekonomiczne korzyści mogą być skutecznym czynnikiem zachęcającym do przyjęcia oznakowania ekologicznego, ale w wielu przypadkach nie jest to tylko problem świadomości istnienia oznakowania ekologicznego. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów etykietowania ekologicznego:

Austriackie ekologiczne oznakowanie produktów (Österreichisches Umweltzeichen)

„Austriackie oznakowanie ekologiczne” powstało z inicjatywy Federalnego Ministerstwa Środowiska w 1990 roku. Oznakowanie to dostarcza ogółowi społeczeństwa informacji na temat wpływu towarów konsumpcyjnych na środowisko, który wynika z ich produkcji, użytkowania i utylizacji oraz przyciąga uwagę konsumentów do alternatywnych produktów przyjaznych dla środowiska.

Kryteria:

Produkty i/lub usługi, dla których opracowano wytyczne, podlegają całościowej ocenie. W tym kontekście rejestrowane są nie tylko skutki środowiskowe użytkowania produktu lub usługi, ale także proces produkcji, utylizacja, a także jakość i przydatność do użytku („cykl życia”). Następujące punkty mogą być uznane za podstawę do oceny zgodności środowiskowej produktów:

• Zużycie surowców i energii,
• Toksyczność składników,
• Emisje (np. spaliny, ścieki, hałas),
• Utylizacja/recykling (odpady, przydatność do recyklingu),
• Opakowanie,
• Dystrybucja i transport (zgodnie z wymaganiami).

Jakość, bezpieczeństwo, trwałość, łatwość naprawy. Ponadto możemy teraz przypomnieć sobie o wcześniej omawianym Nordic Swan Ecolabel.

Nordic Swan Ecolabel[1] jest jednym z najbardziej rygorystycznych certyfikatów środowiskowych na świecie – i dlatego jest potężnym narzędziem dla producentów i właścicieli marek. Oferuje:

• Przepis na to, jak zmniejszyć wpływ produkcji i konsumpcji towarów na środowisko naturalne.
• Wiarygodne, certyfikowane przez strony trzecie wskazówki dla konsumentów i profesjonalnych nabywców dotyczące wyboru towarów i usług, które są jednymi z najlepszych dla środowiska.

Program Nordic Swan Ecolabel został ustanowiony w 1989 r. przez Nordycką Radę Ministrów jako dobrowolny program etykietowania ekologicznego dla krajów nordyckich: Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji.

Celem było umożliwienie konsumentom i profesjonalnym nabywcom wyboru najlepszych dla środowiska towarów i usług poprzez udostępnienie skutecznego narzędzia pomagającego firmom w opracowywaniu bardziej zrównoważonych produktów i usług.

„Efekt łabędzia”:

Ponieważ wiodące firmy z różnych branż chciały objąć przywództwo w rozwoju w kierunku bardziej zrównoważonego świata, obecnie możliwe jest uzyskanie certyfikatu Nordic Swan Ecolabel w 56 różnych obszarach produktów, obejmujących ponad 200 różnych typów produktów.

Proces uzyskania Nordic Swan Ecolabel jest trudny i długi, dlatego udaje się to tylko najbardziej uznanym firmom. Jednak robiąc to, firmy te wskazują drogę innym, aby te zrobiły to samo; te firmy z etykietowaniem ekologicznym przecierają szlak, którym podążają inni.

Podążając za wizją Nordyckiej Rady Ministrów, aby uczynić „region nordycki najbardziej zrównoważonym i zintegrowanym regionem na świecie”, nazywamy to „efektem łabędzia”. Obecnie w krajach skandynawskich sprzedawanych jest ponad 25 000 produktów i usług z Nordic Swan Ecolabel, a reszta świata o nie prosi[2].

[1] https://www.nordic-swan-ecolabel.org/official-nordic-ecolabel/

[2] Więcej interesujących informacji na temat etykietowania można znaleźć tutaj: https://www.canada.ca/en/environment-climate-change/services/canadian-environmental-protection-act-registry/recycled-content-labelling-rules-plastics.html#toc30